ساختار جمعیت و بازار مسکن
هرم سنی جمعیت و تمایل برای تشکیل خانواده جدید، میانگین سن ازدواج و استقلال طلبی جوانان برای زندگی مستقل و... بر روی تقاضای مصرفی مسکن، اثرگذار است و به تبع روند تغییرات قیمت مسکن را با تغییراتی مواجه می کند.
بدیهی است که با افزایش خانوارها،تقاضا برای مسکن افزایش میابد.در چنین شرایطی باید آهنگ ساخت و تولید مسکن، متناسب با نیاز باشد.
اگر بخواهیم میزان بالقوه اثر عوامل جمعیتی را بر تقاضای مسکن بررسی کنیم تا امکان جهت یابی قیمت مسکن در کوتاه مدت ( به سبب نرخ رشد جمعیت در گذشته) و بلند مدت ( به سبب نرخ رشد جمعیت در حال ) فراهم آید.
نمودار شماره 1: هرم سنی، جنسی جمعیت کل کشور – 1390
ماخذ: مرکز آمار ایران
وضعیت متولدین 1355 تا 70 در سرشماری سال 1390
همان گونه که از نمودار شماره 8 برمی آید، متولدین سال های 1355 تا 1370 در سرشماری سال ۱۳۹۰به سن ۲۰ تا ۳۵سالگی رسیده اند که باعث تورم و بیرون زدگی هرم جمعیتی ایران در این ناحیه شده است.
به اعتقاد برخی از محققان و صاحب نظران اقتصادی و اجتماعی، یکی از عوامل مؤثر بر تورم فشار تقاضا، ناشی از رسیدن این افراد- که بالغ بر یک سوم جمعیت ایران را شامل می شوند -به سن ازدواج و اقدام برای تشکیل خانواده بوده است.
نگاهی به روند ازدواج ها طی دو دهه اخیر نیز حاکی از آن است که تعداد ازدواج ها طی دو دهه ۱۳۷۰و ۱۳۸۰به حدود دو برابر رسیده است.
با این حال پس از افزایش های شدید قیمت مسکن طی سالیان گذشته، توان مالی بخشی از جمعیت این گروه سنی در تهیه مسکن، محدود شده است .
در این حالت، جوانان یا تشکیل خانواده را به تعویق انداخته، یا به مسکن اجاره ای روی آورده اند.
کسری واحدمسکونی در سال 1390
بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 ، جمعیت کشور حدود ۷۵میلیون نفر، تعداد کل خانوارها 21.2 میلیون و تعداد کل مساکن کشور نیز (بدون احتساب خانه های خالی) حدود ۲۰میلیون واحد بوده است.
بنابراین در سال ۱۳۹۰، کسری یک میلیون و دویست هزاری میان تعداد خانوارها و تعداد واحدهای مسکونی ( بدون احتساب خانه های خالی) وجود داشته است.
بیشتر بخوانید
تحلیل و بررسی شاخص قیمت نسبت به اجاره مسکن
جدول شماره ۶: جمعیت، خانوار، مسکن در کل کشور
|
سال |
متوسط بعد خانوار (نفر) |
جمعیت (میلیون) |
تعداد خانوار (میلیون) |
تعداد واحد مسکونی (میلیون) |
|
1355 |
5.02 |
33.7 |
6.7 |
5.3 |
|
1365 |
5.11 |
49.4 |
9.6 |
8.2 |
|
1375 |
4.84 |
60 |
12.4 |
10.8 |
|
1385 |
4.03 |
70.5 |
17.5 |
15.8 |
|
1390 |
3.55 |
75.1 |
21.2 |
20 |
|
تخمین 1405 |
3.10 |
89 |
28.7 |
29 |
ماخذ : مرکز آمار ایران، تخمین مؤلف
نگاهی به پیشینه موضوع، حاکی از آن است که با رشد زندگی شهری و تغییر ساختار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، الگوی خانوارهای هسته ای مدرن بر الگوی سنتی غلبه یافت و تفاوت میان دو شیوه زندگی، خود را در کاهش بعد خانوار ظاهر ساخت؛ به گونه ای که بعد خانوار از روند کاهشی تبعیت کرد و از میانگین ۵.۰۲نفر در سال ۱۳۵۵به ۳.۵۵نفر در سال ۱۳۹۰رسید.
جدول شماره ۷: سهم خانوارها به تفکیک بعد خانوار در کل کشور- درصد
|
سال |
جمع |
۱ نفر |
۲نفر |
۳نفر |
۴نفر |
۵نفر |
۶نفر |
۷نفر و بیشتر |
|
1365 |
100 |
4.5 |
10.5 |
12.8 |
16.0 |
15.6 |
13.5 |
27.0 |
|
1390 |
100 |
7.2 |
18.4 |
27.1 |
26.4 |
12.5 |
5.3 |
3.1 |
ماخذ: مرکز آمار ایران
در این راستا، طی دهه های اخیر، تعداد خانوار های ۱ تا ۴ نفره روندی افزایشی و در مقابل، خانوار های بیش از ۴ نفره، روند کاهشی را تجربه کرده اند.
بیشترین تغییرات نیز مربوط به خانوارهای 7 نفره و بیش تر است. در سال 1365 این گروه از خانوار ها با 27 درصد، بالا ترین سهم را در میان خانوارها داشته اند؛ اما در سال ۱۳۹۰، سهم این گروه از خانوارها به ۳.۱درصد کاهش یافته، که پایین ترین سهم است.
تعداد خانوارهای تک نفره نیز طی دهه های اخیر از یک روند افزایشی برخوردار بوده و در سال ۱۳۹۰، ۷.۲درصد از کل خانوارها را شامل شده است.
این خانوارهای تک نفره، پدیده ای رو به گسترش در بازار مسکن هستند که با رواج زندگیهای مجردی، طلاقها و… پدیدار شده است و در أینده، به یکی از عوامل تأثیرگذار در تعیین جهت بازار مسکن تبدیل خواهند شد.
جمع بندی
در مجموع به نظر می رسد سمت تقاضا در بازار مسکن، از ظرفیت بالایی برای واحدهای کوچک برخوردار است؛ در حالی که تطابقی در سمت عرضه، قابل مشاهده نیست.
همانطور که در نمودار شماره ۱۰نیز مشخص است،در حالی که بیشترین فراوانی بعد خانوار در سال ۱۳۶۵مربوط به خانوارهای ۵نفره و بیشتر بوده است (56 درصد) ، در سال 1390 ، خانوارهای 3 و 4
نفره با برخورداری از سهم 54 درصدی، بیشترین فراوانی را در میان خانوار های ایرانی داشته اند.
ارسال نظر