فرایند بازسازی بافت های فرسوده
نزدیک به دو دهه است برنامه‌های تشویقی مالی و تخفیف عوارض نوسازی از سوی مدیران برای تسریع در امر نوسازی و بازسازی بافت های فرسوده ارائه‌شده است تا هر چه سریع‌تر ساختمان‌های مستحکم جای ساختمان‌های فرسوده را بگیرند و کلان‌شهرها ازنظر زیست‌محیطی نیز رشد فراوانی داشته باشند.
طبق آمار 206 هزار پارسل از یک‌میلیون پارسل موجود در شهر تهران دارای ویژگی‌های یک ساختمان فرسوده است. این ویژگی‌ها که توأمان در این ساختمان‌ها دیده می‌شوند شامل عدم استحکام سازه، ریزدانگی و نفوذناپذیری هستند که ضرورت نوسازی این بافت‌ها را نشان می‌دهند.
طی چند سال اخیر نزدیک به 92 هزار پارسل فرسوده از شهرداری مجوز ساخت گرفته‌اند که در حدود 211 هزار واحد مسکونی از این میزان تولید شده است.
در این میان یکی از موضوعاتی که مورد کم‌توجهی مسئولان قرار گرفت و معمولاً در جلسات مدیران به آن توجهی نشد مسئله کمبود پارکینگ برای این سازه‌های جدید است.
این واحدهای مسکونی جدید معمولاً دارای پارکینگ اختصاصی برای ساکنان جدید نیستند و مشکلات زیادی را برای ساکنان ایجاد کرده‌اند.
ساخت پارکینگ در بازسازی بافت های فرسوده
طبق قوانین ساخت‌وساز شهری ساخت پارکینگ برای کلیه ساخت‌وسازهای شهری مورد تأکید قرار گرفته است، اما با توجه به اینکه بازسازی بافت های فرسوده شرایط خاصی دارند باعث شده است ساخت پارکینگ در این واحدها با مشکلاتی همراه باشد.
یکی از این مشکلات نفوذناپذیری معابر بافت‌های فرسود است به شکلی که بیشتر این بافت‌ها دارای معابر با عرض کمتر از 8 متر هستند. طبق آمار نزدیک به 77 درصد معابر مناطق فرسوده زیر 8 متر بوده و ساخت پارکینگ و عبور و مرور خودرو عملاً غیرممکن است.
همچنین به علت ریزدانگی بافت این مناطق و سهل‌انگاری مسئولان برای ساخت پارکینگ باعث شده است نزدیک به 30 تا 40 درصد مناطق بازسازی‌شده فاقد پارکینگ باشند.
این مشکل و کمبود پارکینگ باعث شده است که معابر شهری در این مناطق به پارکینگ تبدیل شود و کار آیی اصلی خود را از دست بدهند.
با توجه به اینکه در مناطق محروم خودرو به‌عنوان یک سرمایه و وسیله امرارمعاش افراد محسوب می‌شود، بسیاری از نزاع‌های ثبت‌شده در این مناطق به خاطر جای پارک خودرو بوده است که در برخی موارد منجر به جرح و قتل شده است.
طی سال‌های 1380 تا 1393 در بازسازی بافت های فرسوده نزدیک به 40 هزار واحد مسکونی فرسوده بازسازی شده‌اند که فاقد پارکینگ برای ساکنان هستند.
طبق اسناد بالادستی برای 60 تا 70 درصد واحدهای مسکونی ساخت شده در مناطق مسکونی به ازای هر واحد باید پارکینگ اختصاصی ساخته شود و از طرفی با توجه به نفوذناپذیری معابر و ریزدانگی اغلب این واحدها ساخت و بازسازی بافت های فرسوده بدون پارکینگ ادامه دارد.
واحدهایی که به دلیل نداشتن پارکینگ چندان مورد استقبال خریداران قرار نمی‌گیرد و از سویی دیگر با توجه به گران شدن قیمت مسکن در شهرهای بزرگ و نیاز هر چه بیشتر به واحدهای مسکونی با متراژ پایین برای خرید مسکن، ضرورت ادامه ساخت‌وساز در این مناطق افزایش می‌یابد.
طبق بررسی‌های انجام‌شده متراژ واحدهای مسکونی شهر تهران طی چند سال گذشته خیزش زیادی داشته است و از 55 متر به 85 متر رسیده است.
بیشتر بخوانید
افزایش 57 درصد از تسهیلات بافت فرسوده
مشکلات ساخت واحدهای متراژ بالا
ساخت واحدهای مسکونی با متراژ بالا که باعث شده است فاصله زیادی بین عرضه و تقاضا ایجادشده و واحدهای مسکونی خالی را افزایش دهد. زیادشدن سکونتگاه‌های غیررسمی، مهاجرت به اطراف شهرها و گسترش حاشیه‌نشینی از دیگر پیامدهای این ساخت‌وسازهای غیراصولی است.
آپارتمان‌های با متراژ بالا که فقط برای منفعت عده‌ای با تسهیلات بانکی مسکن ساخته‌شده‌اند و پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان و خانه اولی‌ها نیستند.
تأمین پارکینگ مناطق فرسوده مسئله‌ای است که سال‌هاست موردتوجه مسئولان قرار گرفته است. طی جلسات متعدد مقرر شد از محل کسر عوارض پارکینگ مناطق فرسوده پارکینگ‌های محله‌ای برای مناطق 7 تا 20 ساخته شود.
به‌رغم جمع‌آوری مبالغ قابل‌توجه برای این منظور در حدود 500 میلیارد تومان ساخت پارکینگ در این محلات به‌کندی پیش رفته است.
به‌عنوان‌مثال از سال 97 مقرر شد که در منطقه 17 تهران پارکینگ ساخته شود که این پروژه پیشرفت خاصی نداشته و تنها در مرحله کلنگ زنی باقی‌مانده است؛ و بر طبق گزارش‌ها مالی شهرداری تهران با توجه به وضعیت اقتصادی ایجادشده بخشی زیادی از این درآمدها صرف پرداخت حقوق کارکنان شهرداری و خدمات شهری شده است.
مشارکت سازمان ها برای ساخت پارکینگ
در سال‌های اخیر سازمان نوسازی شهر تهران برای جلب مشارکت بخش خصوصی اقدام به انتشار مزایده عمومی برای ساخت پارکینگ کرده است که هیچ‌یک از فعالان این حوزه حاضر به همکاری با این سازمان نشده‌اند.
شهرداری تهران نیز هنوز متولی این امر را مشخص نکرده و چارچوب و سیاست مدون برای این کار در نظر گرفته نشده است.
طبق برآوردهای انجام‌شده تأمین کسری 40 هزار واحد پارکینگ در مناطق شهری نزدیک به 10 هزار میلیارد تومان اعتبار دارد که در حال حاضر شهرداری قادر به تأمین این بودجه نیست.
به نظر می‌رسد زمان آن رسیده است که شهرداری بخش خصوصی را به این بخش جذب کند تا این مشکلات پیچیده‌تر از قبل نشده است.
سوالات متداول
- بازسازی بافت های فرسوده از چه سالی در برنامه مدیران شهری قرار گرفته است؟
بعد از زلزله مرگبار بم بازسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده در دستور کار مدیران شهری قرار گرفته است. شهرتهراننزدیکبه 3268 هکتاربافتفرسودهداردکهبازسازیونوسازی آن‌ها از سال 80 آغازشده است. انواع برنامه‌های تشویقی و حمایتی از سوی مدیران شهری برای جذب سرمایه‌گذاران در این زمینه انجام‌شده است.
- از عمده ویژگی‌های بافت‌های فرسوده کدام است؟
نفوذناپذیری، ریزدانگی و عدم استحکام سازه‌ها ازجمله ویژگی‌های این مناطق است که بیشتر مناطق 7 تا 20 تهران را شامل می‌شود.
- نفوذناپذیری مناطق فرسوده چه مشکلاتی را ایجاد کرده است؟
نفوذناپذیری مناطق فرسوده باعث شده است ساخت پارکینگ در این مناطق با مشکلاتی مواجه شود و اغلب این ساخت‌وسازها بدون پارکینگ اختصاصی برای ساکنان انجام شود. اغلب معابر در بافت‌های فرسوده زیر 8 متر هستند که عبور و مرور وسایل نقلیه را با مشکل همراه ساخته است.
- چند درصد بافت‌های فرسوده بدون پارکینگ ساخته‌شده‌اند؟
طبق آمار حدود 40 هزار واحد مسکونی در مناطق فرسوده فاقد پارکینگ مناسب هستند و این امر باعث شده است معابر شهری تبدیل به پارکینگ شود.
- برای حل کمبود پارکینگ شهرداری چه طرحی را در نظر گرفته است؟
ساخت پارکینگ‌های محله‌ای ازجمله این طرح‌ها است که تاکنون اجرایی نشده است
ارسال نظر